Türkiye’nin en büyük CNG dolum istasyonunda Tekser imzası

“Toplamda 9 adet CNG Dolum İstasyonu.”
Bugün, 10’a yakın uluslararası firmanın temsilciliğini yapan Tekser Şirketler Grubu; CNG Dolum İstasyonları konusunda 10 yıldan fazla tecrübeye sahip Tekser Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Fincan, toplamda 9 tane istasyon kurduklarını ve bunların 6 tanesinin ticari ve bireysel; 3 tanesinin ise, endüstriyel amaçlı istasyon olduğunu belirtti. Fincan, 2008 ile 2010 yılları arasında 3 tane Özbekistan’a; 1 adette Türkmenistan’a anahtar teslim CNG Dolum İstasyon yaptıklarını ifade ederken, 2013 yılında da Gürcistan’a anahtar teslim CNG Dolum İstasyonu yaptıklarını söyledi. Tekser, yaklaşık 60 pompanın bulunduğu 9 tane istasyon kurdu. “CNG Kompresör üretimine başlayacağız.”
Sektörün Ortadoğu ve Doğu ülkelerinde hızla geliştiğini söyleyen Fincan; CNG kompresörü üretimine başlayacaklarını bildirdi. Fincan konuyla ilgili şunları söyledi: “Mart Ayının sonu itibariyle Tekser markalı ilk kompresörümüzü piyasaya çıkaracağız. Kompresör yapımında, şuan ki çalışmalarımızla ayda 4 tane kompresör üretebiliriz ancak biz kompresör parçalarını yurt dışından alıp Türkiye’de montajını yapacağız; burada en çok zaman alan kompresörün parçalarının teminidir. Parça temini uzun zaman aldığı için, bir kompresörün yapım süresi; temin süresine göre uzar. Mevcut kapasitemizle, parçaların elimizde bulunması halinde ayda 4 tane kompresör yapabiliriz ve küçük kapasite artışıyla bu sayıyı 6-8 adede çıkarabiliriz.” “Türkiye’de yasal mevzuatlar tam oturmadı.”
Türkiye’de CNG Dolumu için yasal mevzuatlar tam oturmadığını söyleyen Fincan, teorik olarak, insanların evinde kendi aracına dolum yapabileceklerini; bu dolumun yapılabilmesi için, ev tipi kompresörünün olması gerektiğini ve bu kompresörle kendi aracına doğalgaz doldurabileceklerini söyledi. “Bireysel dolum için ülkemiz henüz hazır değil”
Bireysel dolum hakkında konuşan Fincan “Bireysel dolum, ülkemizde mevzuat anlamında son şeklini almamıştır. Öte yandan kompresörler kapasite anlamında da yetersizdir. Mesela, şahsın tek bir otobüsü var diyelim. Kişi, 30-40 bin liralık ev tipi kompresör ile aracını kendi evinin önünde ya da garajında doldurabilir ancak; bu süre açısından sorun yaratabilir. Ev tipi kompresörler de, bir aracı 7-8 saatte ancak doldurabilir. Tabi bu da kompresörün gücüyle ve dolduracağınız aracın deposunun büyüklüğü ile de değişebilir. Daha güçlü bir ev tipi kompresör ile bu süre daha da aza indirilebilir, ancak bu seferde maliyet artar. ”Dedi. “İETT projesi alnımızın akıdır.”
Fincan, İETT’ye yaptıkları CNG dolum istasyonu hakkında şunları söyledi : “İETT’ye yaptığımız anahtar teslim CNG dolum istasyonu, 3 milyon Dolar’ı aşkın bir proje. Bu istasyonda, bir otobüsü, 4 dakika gibi rekor bir sürede doldurabiliyoruz. Bu çok hızlı ve kısa bir süre demektir. İETT projesi alnımızın akıdır.” İETT’nin CNG Dolum İhalesinin sözleşmesinde 250 aracı 6 saate doldurması ön görülüyor. Tekser ise kurmuş olduğu istasyonda 250 aracı yalnızca 4 saatte doldurabiliyor. “İETT’den sonra diğer belediyelerde bu sisteme sıcak bakmaya başladı.”
Fincan, İETT ile yapılan anlaşmada, 200 aracın dolumu üzerine anlaşma yaptıklarını; fakat Hasanpaşa’da ki ek istasyon tamamlanamadığı için kurdukları istasyonda 250 araç dolumu yaparak; istasyonu maksimum düzeyde çalıştırdıklarını dile getirdi. Fincan, maksimum düzeyde çalıştırmalarına rağmen hala hiçbir sorun çıkmadığının ve güzel bir şekilde istasyonun işlemeye devam ettiğinin altını çizerken; “İETT ile yapılan bu CNG dolum istasyonunun belediyeler açısından karlı bir iş olması diğer belediyeleri de doğalgazlı otobüs kullanmaya sıcak bakmalarına neden oldu.” Dedi. “Sektör işinin ehli kişilere teslim edilmeli.”
Fincan, sektörde ehil olmayan tarafların boy gösterdiğini söylerken; teknik ekip ve tecrübe eksiğine rağmen bir kısım piyasa oyuncuları, CNG istasyonu gibi ciddi bir konuda rasyonel olmayan rakamlarla işlere talip olduklarını belirtti. Fincan: “Yetersiz donanıma sahip kişiler, arkalarında hiçbir teknik destek ya da AR-GE çalışması olmamasına rağmen bunu yapıyorlar. Bu da anlaşma yaptıkları firmalarla uzun vadede sorunların çıkmasına ortam hazırlıyor. Sonuç olarak ise sektörün gelişimine ciddi zarar veriyor.” Dedi. “Kamyon ve otobüsün istasyon ve altyapı arasında hiçbir fark yok.”
Fincan, kamyon ve otobüsün CNG istasyon ve alt yapı gereksinimi açısından arasında hiçbir fark olmadığını belirtti. Kamyon ve otobüsün dolumda tek farkının depo dolum ağızlarında olabileceğini belirten Fincan, “Yalnızca dolum ağızları farklı olabilir. Bu da ek dolum ağızları kullanılarak çözülebilecek bir sorun.” Dedi. “Pompalara dışarıdan müdahale olmadan bozulmazı imkânsız.”
Pompaların dışarıdan bir müdahale olmadığı sürece bozulmasının imkânsız olduğunu belirten Tekser Şirketler Grubu Mühendislik ve İş Geliştirme Müdürü Mehmet Ayhan; “Pompaların bakımı tam zamanında yapıldığı için buna belli bir ömür biçemeyiz, 30-40 yılın da üstündedir.” Şeklinde konuştu. “CNG, LPG’ ye göre çok daha güvenli.”
Ayhan, CNG sisteminin LPG sistemine göre çok daha güvenli olduğunu belirtti. “Doğalgazın depolandığı yerde, ancak bir vananın kopması, borunun yerinden kopması ya da özellikle birinin çıkan gazı ateşlemesiyle patlama gerçekleşebilir ancak bu patlamadan ziyade yanma olur. Doğalgaz havandan hafif olduğu için, direk uçan bir gazdır. Bu nedenle herhangi bir kaçak ya da az önce bahsettiğim şekilde bir sorun olduğunda gaz direk havaya yükselerek uçar gider. Bu nedenle doğalgazı anca lokal olarak tutuşturabilirsiniz.” Diyen Ayhan, böyle bir problem yaşandığında neler olacağını da anlattı. Ayhan, acil durumlarda durdurma vanalarıyla gazı durdurma gibi bir imkânlarının olduğunu; bu nedenle yanan gaz, gazın kesildiği vanaların olduğu bölgede duracağını belirtirken sözlerine şunları ekledi: “Açık havada yapılan dolumlar da, yani istasyonlarda ki gibi dolum yerlerinde doğalgaz birikme yapmadığı için LPG gibi patlama olmaz. Bu nedenle CNG sistemi, LPG sistemine göre daha güvenlidir.” “Araç doğalgaz dönüşümü, LPG dönüşümü kadar kolay.”
CNG dolum işlemleri ve istasyonları hakkında teknik bilgi aldığımız Mehmet Ayhan, benzinli araçların doğalgaz dönüşümünün, LPG dönüşümü kadar kolay bir işlem olduğunu, bunun ötesinde LPG de uygulaması olamayan dizel araçların dönüşümü konusunda da çok önde olduğunu belirtti. "Teorik olarak bütün dizel araçlar CNG ye dönüştürebilir, hatta doğalgazın benzin, dizel ve LGP’ye göre yüksek oktan değerlerinden dolayı, kapsamlı Ar-Ge çalışmalarının neticesinde çok başarılı dönüşüm projeleri gerçekleştirebilir." Dedi. “Müşteri, performanstan memnun kalırsa dönüşüm yapıyoruz.”
Konuyla ilgili konuşan Fatih Fincan, “Biz dönüştüreceğimiz aracın sahibinden, aracın motoruna dair bilgileri alıyoruz. Sonra bu bilgileri temsilcisi olduğumuz işin ehli firmaya yolluyoruz. Onların yaptığı detaylı Ar-Ge çalışmasının ardından, yüzde 100 dönüş yapılabilir ve şu kadar verim alınır şeklinde bir cevap gelmesiyle birlikte; bu verileri müşterimize sunup, müşteriye numune aracı teslim ediyoruz ve müşteride kendisi deneme sürecine alıyor. Bunun neticesinde müşteri performanstan memnun kalırsa geri kalan araçlarını da dönüşüme alıyoruz.” Şeklinde konuştu. “Araç doğalgaz dönüşümünün maliyeti, 15-20 bin dolar.”
Araç doğalgaz dönüşüm maliyetinde öncelik olarak Ar-Ge çalışmasının bedeli ödeniyor. Bu bedel, 40 bin dolar civarında. Bir aracın, dönüşüm maliyeti de 15-20 bin dolara tekabül ediyor. Ar-Ge çalışması tek sefer yapıldığı için, müşteri aynı model, aynı marka araçtan 1000 tane dahi dönüşüme sokacak olsa; her biri için ayrı ayrı Ar-Ge çalışması yapılmıyor. AR-GE çalışması daha önce hiç yapılmamış araçlar için yapılıyor. Daha önce şirketin başkası için yaptığı aynı model ve aynı motoru olan bir araç için; AR-Ge çalışması yapılmış olduğundan, yeni gelen müşteri içinde bu AR-Ge çalışması tekrardan yapılmıyor. “Doğalgaz, Dizel yakıta göre daha ucuz.”
Dizel çalışan bir kamyonun belli mesafe de, bir litre dizel akaryakıt yakıyorken, doğalgaz dönüşümü sonrasında 1,15 ile 1,25 metre küp arası doğalgaz yakıyor. Bunun parasal olarak karşılığı ise şu şekilde oluyor: Bugün 4.6 TL olan dizel akaryakıt fiyatına karşın, bir aracın aynı mesafede yaktığı doğalgazın fiyatı 3 ile 3,3 TL arasında gerçekleşmekte. “Araç, dönüşüm maliyetini 8 ayda amorti edebiliyor.”
Bir aracın doğalgaz dönüşüm maliyetinin 15-20 bin dolar olduğunu belirten Fincan, aracın dönüştürülmesi konusunda katlanılan maliyetin 8 ay ile 1 yıl içerisinde amorti edebildiğini sözlerine ekledi. Mete Kalender - Erhan Tekindur www.tasimacilar.com 04.03.2014 10:21