27 Temmuz 2021 sabahı Resmi gazetede, sürücülerin çalışmasını düzenleyen yönetmelikte değişiklik yapıldığını görmek çok şaşırtıcı idi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; Haftalık iş günlerine bölünemeyen çalışma süreleri yönetmeliğinde değişiklik yapmıştı. Yapılan değişikliğe göre;

‘’Günlük iş süresi 11 saati, gece çalışma süresi 7,5 saati geçemez. Profesyonel ve ağır vasıta ehliyeti ile taşıt kullananların günlük çalışma süresi 9 saati geçemez, ancak bu süre herhangi bir hafta içinde iki kez on saate çıkarılabilir."

Sürücüler, vardiya usulü çalışır ve vardiya 24 saattir. Bu nedenle, Haftalık iş günlerine bölünemeyen çalışma süreleri yönetmeliği çıkarılmıştır. Sürücülerin çalışması konusunda ana mevzuat bu yönetmelik olmasına rağmen, ülkemizde bu konuda yürürlükte dört  farklı mevzuat vardır.

• AETR Sözleşmesi; Uluslararası karayolu taşımacılığında çalışan sürücüler bu sözleşmeye uygun çalışmak zorundadır, Türk vatandaşları dahil. Henüz mevzuatımıza ithal edilmemiştir.

• ILO (Birleşmiş Milletler Çalışma Örgütü) ‘nün C153 sayılı konvansiyonu. Türkiye bu konvansiyonu onaylamıştır. Genel olarak sürücülerin çalışma süreleri ile ilgilidir.

• Karayolları Trafik Yönetmeliği Md.98

• 4857 Sayılı İş Kanunu’na Ek; Haftalık iş günlerine bölünemeyen çalışma süreleri yönetmeliği

Yukarıda belirtilen yönetmelikler ve sözleşmede, sürüş ve dinlenme süreleri arasında ve kurallarda önemli farklılıklar bulunmaktadır. Ticari araçlara takılan takograflar, sürücülerin  çalışma ve dinlenme sürelerini kaydeden ve raporlayan cihazlardır. Bu nedenle, mevzuatın ve takografın  birbiri ile uyumlu olması gerekmektedir. Halen kullanmakta olduğumuz takogaflar, AETR sözleşmesi ile uyumlu , diğer mevzuat ile uyumsuzdur. Bu durum denetleyen personel açısından  can sıkıcıdır ve denetlemelerde sorun yaratmaktadır. Ayrıca, yurt içinde çalışan sürücülere avantaj sağlamaktadır. Bu durum  iş mahkemelerinde ve bilirkişilerin çalışmalarında da karmaşaya neden olmaktadır. Çünkü  kah o mevzuat, kah diğer mevzuat değerlendirmede esas alınmaktadır. Bu durum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sorulduğunda; Hangisi sürücünün lehine ise ona göre değerlendirilir’’ şeklinde ‘’çok ciddi cevaplar’’ vermektedir.

2008 yılında yayınlanan bakanlar kurulu kararına göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, anılan mevzuat arasındaki çelişkileri giderecek ve takograf ile uyum sağlayacak yönetmeliği 2011 yılında çıkarması gerekmekteydi. Bu  bakanlar kurulu kararının altında Başbakan olarak Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası bulunmaktadır. İçişleri Bakanlığı’da  Karayolları Trafik Yönetmeliğinde değişiklikler yapacak ve ayrıca Ulaştırma Bakanlığı ile birlikte denetleme yönetmeliğini 2011-2012 yıllarında  hazırlayacaktı. Ancak bunların hiç birisi gerçekleşmedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bugüne kadar  konu kendisini hiç ilgilendirmiyormuş gibi davranmaktaydı. Bakanlıkların, altında cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzası olan bir kararı, ısrarla bugüne kadar yerine getirmemiş olmaları, gerçekten üzücü. Bu nedenle, 27 Temmuz tarihinde yapılan yönetmelik değişikliğini, insanlık için küçük ama Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı için büyük bir adım olarak değerlendirebiliriz. Artık Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, eli değmişken, 2008 yılında yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile, kendilerine görev olarak verilen 561/2006/AT yönetmeliğini hazırlayarak, yukarda belirtilen çelişkileri giderirler ve sorunların çözümün katkıda bulunurlar. Çünkü, bugün  takograf konusunda sorun olarak duran bir çok konu bu yönetmeliğin hazırlanması ile çözülecektir. Sürücülerin çalışmasını düzenleyen mevzuatın mevcut hali ile, ülkemizde bir sürücü çalışma mevzuatının varlığından  bahsetmek pek mümkün değildir. Mevcut mevzuat kapsam bakımından yetersiz, birbiri ve uluslararası sözleşmeler ile çelişkili, takograf teknolojisi ile uyumsuzdur. Sürücülerin en büyük çalışma grubunu oluşturduğu gerçeğine rağmen!

Haydi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı! Yapabilirsiniz, hazır yönetmeliğe eliniz değmişken sonuna kadar gidiniz ve işi tamamlayınız. Sizi destekliyoruz!

Bilal Yeşil

Taşımacılar.