Tüm maliyetlerin  arttığı bir ortamda, ulaşım maliyetlerini  kontrol etmek zordur ,  ama  başarılabildiği taktirde, uzun vadede rekabet avantajları  sağlayacaktır. Tüm maliyetler artarken, öncelik neden ulaştırma maliyetlerinde olmalıdır? Kaynakların maliyeti, şirketinizin karlılığını ve fiyat rekabetinde avantajınızı belirler. Bu maliyetler  azaltılmadığı taktirde, tüm tedarik zinciri boyunca birikecek, ve şirketinizin maliyetlerinin artmasına neden olacaktır.

Taşıma maliyetlerindeki  artışlar, taşıma maliyetleri diğer mal ve hizmetlerin maliyetlerini zincirleme etkilediği için, öncelikli olarak değerlendirilmelidir. Maliyetler içinde, yakıt maliyetleri önemli bir oran tutmakla beraber, sorun sadece yakıt maliyetleri  değildir. Taşıma maliyetlerini bir çok maliyet etkilemektedir; Ekipman, işgücü, sistem altyapısı, finans, işletme maliyetleri ve yakıt. Her şirketin kendine özgü maliyet yapısı vardır ve  bu maliyetleri düşürmek için bir potansiyeli her zaman mevcuttur.

Taşımacılık, maliyet düşürme potansiyeli olan israflarla dolu bir süreçtir. Taşıma  süreçleri geliştirilerek yakıt tüketimi azaltılabilir, sayısız avantajlar elde edilebilir. Şirketler litre başına yakıt  fiyatını sabitlemek yerine, litre başına ne kadar çok iş yapabileceğini düşünmeli, operasyonların sonuçlarına odaklanmalıdırlar. Bu konuda, hızlı kazançların elde edilebileceği beş alan bulunmaktadır.

1. Ekipman verimliliği
• Çekicilerin aerodinamik yapısı: Araştırmalara göre,  rüzgar direncini azaltmak için çekici ve römorkların  dış yüzeylerinde  yapılan iyileştirmeler , yakıt tüketimini azaltmak için oldukça düşük maliyetli bir yöntemdir. Kabin ve çatıya konan rüzgar  saptırıcılar ve yönlendiricler, çekici ve römork arası düzenleyiciler ,  özel tasarlanmış aynalar, farlar, tamponlar, jant kapakları kullanmak  yakıt tüketiminde  15 %’e varan tasarruf sağlayabilmektedir.

• Rölantide çalışma sürelerini azaltma: Uzun mesafede çalışan kamyon sürücüleri, sürücü kabinini ısıtmak, soğutmak ve cihazları çalıştırmak için motoru boşta çalıştırmaktadır. Ortalama  olarak bir kamyon, yılda  1.000 saat kadar rölantide çalışmakta,  maliyetleri yükselttiği gibi, çevreye zarar vermekte ve kirletmektedir. Araç üstü dizel veya batarya ile çalışan ısıtıcı ve soğutucular, güneş panelleri,  motor start-stop donanımı ve sürücünün bilinçlenmesi motorun boşta çalışma süresini önemli oranda azaltacaktır.

 • Yakıt Tasarruf Programları: Bazı şirketler  dizel maliyetlerini 5 % 'e kadar azaltan yakıt alım  kartları kullanmaktadır ve uzun vadeli sözleşmeler imzalayarak yakıt fiyatlarını mümkün olduğu kadar sabitlemektedir.

• Lastik Basıncı: Lastik basıncının olması gerekenden düşük olması, yakıt tüketimini  kabaca  %  1 kadar arttırabilir. Kamyonların kabaca % 20 sinin  bir veya birden fazla lastiği düşük hava basıncına sahiptir. Lastik hava basıncı izleme ve tamamlama (TPMS)  sistemi,  bu sorunu ortadan kaldırır. Bunun sonucunda %1-2 oranında yakıt tasarrufu sağlanır, gaz emisyonu düşer ve lastik ömrü uzar, lastik sorunları nedeni ile kazalar ve bekleme süreleri azalır, sürücü güvenliğine katkı sağlar. Sistem kendini bir yılda geri öder.

• Telematik kullanımı: Telematik teknolojisi, sürücü davranışını ve kamyon performansını izleyerek yakıt tüketimini azaltma fırsatlarını belirler. İyi sürüş alışkanlıklarına örnek olarak; daha düşük ortalama hız, daha düşük rölanti süresi, daha yavaş hızlanma, daha yavaş frenleme ve düzgün vites değiştirme sayılabilir.

• Peryodik  bakım: Bu konu genelde sık sık gözardı edilmektedir. Kamyonların düzenli olarak bakımlarının yapılması,  kamyonun en üst performansta çalışmasını sağlar..

2. Tedarik kanallarının geliştirilmesi

Tedarik  stratejileri,  nakliye mesafesini , transit sürelerini, stratejik riskleri ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltır.  Son yıllarda Çin’de ve Rusya bölgesinde meydana gelen olaylar, kaynakları çeşitlendirmenin önemini arttırmaktadır.
• Yurtiçi  tedarik: Ürünler ve mallar  yurt içinden tedarik edilir.

• Bölgesel tedarik: Yurtiçi tedarike benzer şekilde,  aynı kıta veya bölgedeki ve komşu ülkelerdeki  tedarikçilerden alımı kapsar.

• Çok kanaldan tedarik: Birden fazla kaynaktan  tedarik yapılması, tek kaynaktan tedarikin risklerini azaltır. Farklı tedarikçilerden tedarik yapılması , pandemi, savaş, toplumsal karışıklıklar nedeni ile oluşabilecek olumsuzlukların etkilerini asgariye indirir.

 
3. Dağıtım Ağının çeşitlendirilmesi

Dağıtımların tek bir dağıtım bölgesinden  değil, birden fazla bölgesel depodan yapılacak şekilde yapılandırılması,  sefer mesafelerini, transit zamanları, yakıt tüketimini, ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltabilir.  Bu , tedarik kanallarını çeşitlendirmenin , dağıtım sistemine uygulanmış şeklidir. Ayrıca , normal işleyişi önleyen ağır hava ve çevre koşullarında, devre dışı kalan bölgelerin yedeklenmesi mümkündür ve dağıtımda süreklilik sağlanmış olur.

4. Gönderilerin birleştirilmesi
Gelecekteki müşteri taleplerini ve dağıtım ihtiyaçlarını otomatik olarak değerlendiren yazılımlar kullanılmak suretiyle,  gönderileri  birleştirme  potansiyeli  belirlenebilir. Bir depo veya dağıtım bölgesinde , çeşitli gönderilerin tek bir paket içinde birleştirilmesi, taşıma maliyetlerini önemli ölçüde azaltır. Bu çözümler web tabanlı olabildiği gibi, yerel sunucu ve bilgisayarlarda da çalışabilmektedir.
 

5. En uygun araç güzergahının seçimi
En uygun güzergahın seçilmesini sağlayan bir yazılım veya web portalı kullanılabilir. Bazı araç takip sistemlerinde de bu özellik olabilmektedir.  Bu uygulamalar, değişen hava ve trafik durumlarını da değerlendirerek,  hedefe giden en kısa ve uygun güzergahı seçebilmektedir. Böylece yakıt tüketiminin  ve işgücünün düşürülmesine yardımcı olmaktadır. Ayrıca;

• Yükler  tam zamanında alınır teslim edilir.

• Gaz emisyonları azalır.
• Yakıt tüketimini ve sürücü çalışma süresini azaltarak,  teslimat maliyetini en aza indirir.
• Bekleme sürelerini azaltarak ve trafikten kaçınarak sürücü verimliliğini en üst düzeye çıkarır
• Sürücü  çalışma mevzuatına uyulur,  şirket ve sürücüye yüksek cezalar kesilmemiş olur.

6.   Sürücülerin eğitimi

Sürücülerin ekonomik ve güvenli sürüş teknikleri  konusunda eğitilmesi, yakıt tüketimini azalttığı gibi, araçların yıpranmasını azaltarak bakım maliyetlerini düşürmekte,  kazalar azalmakta, kaza sonucu oluşacak maliyetler ile bekleme süreleri bertaraf edilmektedir. Farklı kaynaklar, bu eğitim sayesinde   % 15-30 arasında  yakıt tasarrufunun mümkün olduğunu belirtmektedir.

Sonuç olarak, yakıt fiyatları ne olursa olsun,  taşıma maliyetlerini düşürmek için daima birden fazla yöntem ve teknik bulunmaktadır.  Bu çözümler hızlıca uygulanabilir ve  uzun vadede firmalara rekabette önemli  avantaj sağlayabilir.

Bilal Yeşil